بیایید بدون آهن ربا آثار مغناطیسی ایجاد کنید . وسایل مورد نیاز عبارت خواهد بود از مقداری براده آهن ، یک قطعه سیم ضخیم و لخت ، حدود یک متر سیم روپوش دار ( عایق دار ) ، زنگ اخبار ، یک قطب نما و یک پیل خشک . به جای پیل خشک بزرگ می توانید از باطری چراغ قوه استفاده کنید بشرط اینکه یک گیره برای آن درست کنید و یا پوسته مقوایی آن را بردارید .
1. مطابق شکل الف دو سر سیم مسی لخت را به پیل یا باطری متصل کنید . قسمت خمیدگی سیم را داخل براده آهن فرو ببرید . سپس خیلی زود یک سر سیم را قطع کنید تا باطری شما خالی و کهنه نشود .
مشاهده خواهید کرد که :
براده های آهن به سیم می چسبند . اما به محض اینکه یک سر سیم آزاد شد و جریان الکتریکی قطع گردید براده ها فرو می ریزند .
1. دو سر سیم 1 متری روپوش دار را لخت کنید و آن را جایگزین سیم لخت قبلی نمایید ، به طوری که یک قسمت از طول آن مطابق شکل « ب » عمودی قرار گیرد و یکی از دو سر این سیم هم به باطری وصل نباشد . حال قطب نما را در کنار سیم قرار دهید . باطری و سیم را به گونه ای بگذارید که عقربه قطب نما بطرف سیم نشانه رفته باشد . سر آزاد سیم را به باطری وصل کرده و به اتفاقی که می افتد توجه کنید . سپس هر دو سر سیم را از باطری قطع کرده جای آنها رابا هم عوض کنید باین ترتیب جریانی در خلاف جهت جریان قبلی برقرار می شود . حال عقربه را ملاحظه نمایید .
عقربه قطب نما ابتدا در یک جهت حرکت می کند ولی وقتی جهت جریان عوض می شود ، عقربه هم در خلاف جهت قبلی منحرف می شود .
توضیح :
وقتی که الکتریسیته در یک سیم جریان دارد ، سیم مثل یک آهن ربا عمل می کند و ایجاد میدان مغناطیسی می نماید . خاصیت مغناطیسی فقط تا زمانی که جریان الکتریکی برقرار است دوام دارد .
این کشف مهم اُرستد در سال 1919 بود . سیم حامل جریان الکتریکی ایجاد مغناطیس می کند .
منبع : دانشنامه رشد
